فرزانگان و تاريخ ايران زمين- دين زرتشتي

ارباب جمشید جمشید یان پور بهمن در شهر یزد ودر سال 1229خورشیدی متولد شد. در سن 11 سالگی به اتفاق ارباب رستم دینیار و فریدون جم در اداره ارباب رستم مهر، واقع در بروجرد مشغول به كار شد . پس از 33 سال تجربه كاری در سال 273خورشیدی در تهران ویزد اداره بازرگانی جمشیدیان را بنیاد نهاد وبه دلیل شایستگی و نوآوری ویژه در آن زمان مشهور گشت و در 10 شهر دیگر قم ، كاشان ، اصفهان ، شیراز ، بندرعباس ، كرمان ، سیرجان ، بم ، همدان ، و رشت شعبه باز نمود

ارباب جمشید جمشیدیان همواره برآن بود تا راه وآرمان خویش را برپایه گاتای اشوزرتشت بنا نهد به همین دلیل آبادی های امیرآیاد و جمشیدآباد را درحومه تهران بوجود آورد . در كـاشان بـاغ وعمـارت بسیار زیبایی خـرید وتبدیل به مسافرخانه نمود . علاوه بر این ارباب جمشید حدود 16 زمین وسیع در اختیارداشت كه از آن جمله می توان به پارك اتابك كه اكنون سفارت روسیه درآن واقع شده است اشاره نمود. دبستان جمشید جم درتهران ودخمه چم دریزد تنها مواردی اند كه هم اكنون دراختیار زرتشتیان می باشند. ازبزرگ منشی و سخاوتمندی ایشان می توان به خیرات های هفتگی ، ساختن وپركردن آب انبارها در هنگام خشكسالی اشاره نمود ، كه با صرف هزینه بسیار همراه بود .
تعداد كل کسانی كه در اداره ها ، باغ ها ومزارع ارباب جمشید مشغول به كاربودند بالغ بر 4550 نفر می شد كه از این تعداد حدود27 نفرزرتشتی در اداره مركزی تهران مشغول به كار بودند. از نظر بزرگی هیچكدام از تجارتخانه های آن زمان در حد بانك جمشیدیان نبودند . در این هنگام بود كه میرزا كیخسرو شاهرخ كه از طرف انجمن اكابر صاحبان پارسی در كرمان آموزگار بود ، به تهران آمده ودر اداره مركزی ارباب جمشید به سمت دبیری منصوب ومشغول به كار شد.
گسترش كاری ارباب جمشید جمشیدیان به حدی رسیده بود كه كلیه رجال كشور به ویژه فرمانداران یزد وكرمان از بانك وی وام دریافت می كردند ومحاسبه جیب شاه و مقرری وزرای وقت بوسیله بانك وی پرداخت می گردید و به همین دلیل درسال 1282 خورشیدی از طرف شاه ( مظفرالدین شاه ) لقب رئیس التجاری را دریافت نمود ومدتی نیز به ریاست خزانه دولتی ( قورخانه) منصوب شد .
درسال 1283 خورشیدی همزمان با فرمان مشروطیت مظفرالدین شاه و نوشته شدن قانون اساسی ، ارباب جمشید به دلیل قدرت مادی ومعنوی كه بین مردم و آزادیخواهان داشت توانست یك كرسی را ویژه نماینده زرتشتیان قراردهد و در دوره اول مجلس شورا به نمایندگی زرتشتیان انتخاب گردد. در دوره دوم بواسطه ضعف مزاج و زیاد شدن كارهای بازرگانی، میرزا كیخسرو شاهرخ ( كه بعدها به ارباب كیخسرو شاهرخ مشهورشد) را كاندید نمایندگی مجلس شورا كرد كه وی به دلیل پشتیبانی ارباب جمشید به این سمت برگزیده شد .
در اوج شهرت ارباب جمشید ، تجارتخانه های زرتـشتی دیـگری هم مشغول به كـار بودند كه می تـوان به تجارتخانه های ارباب كیخسرو رستم كرمانی ، ارباب شهریار ساسانی ، ارباب بهمن بهرام (صاحب چاپارخانه دولتی) و تجارتخانه جهانیان و تجارتخانه فرامرزیان اشاره نمود .این تجارتخانه ها با شعبات تجارتخانه ارباب جمشید به داد وستد مشغول بودند و بروات را برای پرداخت به شعبه های بانك جمشیدیان حواله می دادند .
دردوره فطرت وطی اغتشاشاتی كه درتهران بوجودآمد وتعطیلی بازاررا به همراه داشت ، تجارتخانه های روسی و انگلیسی برای انحلال تجارتخانه های ایرانی به ویژه زرتشتی ( رقیبان سرسخت خود) دست به فعالیت زدند بطوریكه همه آنها یكی پس از دیگری ورشكسته شدند ، اما قبل از بسته شدن هر كدام مبالغ زیادی كه بالغ برچند صد هزار تومان می شد وام از بانك جمشیدیان دریافت كردند. بدین ترتیب سرمایه نقدی ارباب جمشید كاهش یافت. در همین هنگام بانك روس كه قبلاً بنا به میل خود دومیلیون تومان به ارباب جمشیداعتبار داده بود،درخواست طلب خودرا نموده كه به دلیل نداشتن سرمایه نقدی تجارتخانه مهروموم شده و كلیه املاك ومستغلات به قیمت ناچیز فروخته شدند. پارك اتابك نیزبه بانك روس واگذار گردید و بدین ترتیب بانك جمشیدیان تعطیل شد .
ارباب جمشید در سن 82 سالگی در 16دی ماه 1311 خورشیدی ( روز باد ایزد و دی ماه ،3670 دینی زرتشتیان ) به جهان باقی شتافت و به راستی كه وی سوشیانتی بود در زمانه خویش كه آبادانی و شادمانی مردمان را آرمان خود قرارداده بود ، روانش شاد باد.